“GDO’lar aslında hem çevre hem de bizim için iyi olabilir mi? Hayvansal gıda tüketiminin sonuna mı geldik? Tarım yaparken zararlı kimyasalları ortadan kaldırmak için ne yapmak gerekiyor? Sağlıklı, iklime dayanıklı gıdalar herkes tarafından nasıl erişilebilir hale getirilebilir?”
Akademisyen ve gazeteci kimliğiyle öne çıkan Amanda Little’ın Gıdanın Geleceği adlı eseri, tüm bu soruların derinlemesine ele alındığı başucu niteliğinde bir kitaptır. Üç yıl boyunca Amerika Birleşik Devletleri’ndeki eyaletleri dolaşarak yeniden şekillenen küresel gıda sistemiyle ilgili bilgiler toplayan yazar, edindiği tüm deneyimleri kitabında bir araya topluyor. Wisconsin’deki elma bahçelerini, Şanghay’daki uzaktan kumandalı organik bir çiftliği, Norveç balık çiftliklerini ve Etiyopya’nın kıtlık yaşanan bölgelerini dolaşan yazar; mühendisler ve aktivistlerle yaptığı röportajlarda endüstriyel tarımın geleceğini sorguluyor.
“Sadece zenginler için değil, herkes için sürdürülebilir gıda üretimi yapabilmek adına üçüncü yol yaklaşımın sınırlarını zorlayan yeni, tuttuğunu koparan girişimlere de eski, büyük gıda şirketlerine de ihtiyacımız olacak. Teknolojide nerede yanlış yaptığımızı daha iyi anlayarak yeni sınırları zorlamamız gerekecek.”
İklim değişikliği, endüstriyel gıda üretimindeki mevcut sorunlar, kuraklık ve sel baskını gibi doğal afetler, insanların ileride nasıl besleneceğini belirleyecek en önemli etkenler arasında yer almaktadır. Dünya nüfusunun bir bölümü, yetersiz beslenme yüzünden hayatlarını sürdürmekte zorlanırken büyük bir bölümü de aşırı yemek yemeye bağlı olarak sağlık sorunlarıyla boğuşuyor. Gıda israfı, tarlada veya nakliye aşamasında çürüyüp çöpe atılan yiyecekler ve kaliteli besinlere ulaşmakla ilgili yaşanan zorluklar devam ederken bir taraftan da küresel gıda sistemini tümüyle değiştirecek heyecan verici gelişmeler yaşanıyor. Amanda Little, son gelişmelerin de etkisiyle değişen beslenme sisteminin detaylarını tekrar gözden geçirerek hepimizin zihnini kurcalayan o soruya cevap bulmaya çalışıyor: “Daha kalabalık, ısınmış ve akıllı bir dünyada ne yiyeceğiz?”
Laboratuvarlarda yetiştirilen bitki temelli etler, yetişkin mamaları, çiftlik balıkları, mahsullerin arasındaki otları temizleyen robotlar ve sebzelerin, toprak ya da güneş olmadan yetiştirildiği büyük dikey çiftlikler gelecekte daha da kalabalıklaşan dünya nüfusunun gıda ihtiyacını karşılayabilecek mi?
Gıda üretimi esnasında kullanılan yöntemleri teknolojik gelişmeler çerçevesinde ele alan yazar, robotların çalıştığı dev gıda şirketlerinin fabrikalarını ziyaret ederek üretimin “işgücü” aşamasına da dikkat çekiyor. Geleceğin gıdaları laboratuvarlarda üretilen, raf ömrü normalden -en az- üç kat daha uzun, kokusuz, tatsız yiyecekler mi yoksa toprak ve güneşten beslenen organik gıdalar mı olacak?
“Kim siyez buğdayı tohumlarının kendi yöresinden uzaklarda ekilmesiyle dünyadaki yaşanabilir toprakların neredeyse yarısının on 38 iki bin yıllık süreç içerisinde dönüşüme uğrayacağını öngörebilirdi ki? Tarım dünyadaki doğal sistemleri diğer her türlü insan aktivitesinden daha fazla değiştirmiştir.”
Amanda Little, gelecekteki olası beslenme sorununun nasıl çözülebileceğiyle ilgili araştırmalar yaparken doğru bir yaklaşım sergileyebilmek adına geçmişin de izini sürüyor. İnsanoğlunun avcılık-toplayıcılık döneminden yerleşik hayata geçişi sırasında toprakla olan ilişkisine, modern tarım yöntemlerin risklerinden gıdanın geleceğini belirleyecek endüstriyel yöntemlere kadar pek çok olguyu sürdürülebilir ve eşitlikçi bir bakış açısıyla ele alıyor.
Gıdanın Geleceği, kuraklaşmış ve kalabalıklaşmış bir dünyada kendimizi nasıl besleyeceğimizle ve eşit beslenme hakkı çerçevesinde doğaya zarar vermeden karnımızı nasıl doyuracağımızla ilgili yenilikçi fikirler bulabileceğimiz modern bir rehber.
Amanda Little Kimdir?
1974 doğumlu olan Amanda Little, çevre, tarım ve inovasyon hakkında yazdığı yazılarla tanınan bir gazetecidir. Vanderbilt Üniversitesinde Bilim Yazarlığı profesörü olan Little, aynı zamanda Bloomberg’de de köşe yazarıdır. İklim değişikliği ve sürdürülebilir, adil beslenme yöntemleriyle ilgili detaylı araştırmalarını bir araya topladığı Gıdanın Geleceği, yazarın en popüler kitabıdır. Barack Obama, Joe Biden ve Hillary Clinton, John McCain ve Lindsey Graham gibi pek çok önemli figürle ses getiren röportajlar yapan Little, Gıdanın Geleceği kitabıyla 2019 Nautilus Kitap Ödülü’ne layık görülmüştür.
